Leta 2022 je Evropska komisija podelila prvo nagrado evropskih prestolnic vključevanja in raznolikosti. Osem zmagovalnih mest, krajev in regij, velikih in majhnih, se je izkazalo v svojem prizadevanju za bolj enakopravno in vključujočo Evropo. Prizadevali so si odpraviti ovire in oblikovati boljšo družbo za vse, ne glede na starost, raso ali etnično poreklo, vero, spol, identiteto LGBTIQ ali invalidnost.
Njihova prizadevanja so bila priznana na slovesni podelitvi nagrad 28. aprila 2022, ki jo je gostila Evropska komisija in so se je udeležili komisarka Helena Dalli, podpredsednica Věra Jourova in Apostolos Tzitzikostas, predsednik Evropskega odbora regij.
Med slovesnostjo je javnost izglasovala še enega zmagovalca: zmagala je Antequera v Španiji.
Odpovede poskytujú: Mišel Jakšić, primátor mesta Koprivnica – Henriette Reker, primátorka mesta Kolín nad Rýnom – Loles López Gabarro, ministerka za Andalúziu
Posielanie prihlášok do ocenenia Európske hlavné mestá začlenenia a rozmanitosti za rok 2023 je otvorené. Predchádzajúci víťazi ocenení zlatom sa podelili o svoje skúsenosti, hovorili o vplyve tohto ocenenia na ich komunity, o budúcnosti, ktorá ich čaká po tom, ako ich snahy o dosiahnutie rozmanitosti uznali na celoeurópskej úrovni.
„Ceny, ako je Ocenenie Európske hlavné mestá začlenenia a rozmanitosti, sú maximálne potrebné na to, aby sa verejnosť naďalej sústreďovala na politiky vykonávané na podporu rovnosti občanov.“ Loles López Gabarro, ministerka andalúzskeho regiónu (Junta de Andalucía) pre zmierenie, sociálne začlenenie, mládež, rodiny a rovnosť, v skratke opisuje, čo sa Európska komisia usiluje dosiahnuť prostredníctvom ocenenia Európske hlavné mestá začlenenia a rozmanitosti.
Ocenenie bolo vytvorené v roku 2022 a v Európskej únii sa ním odmeňuje práca miestnych orgánov, ktorých poslaním je formovať spravodlivejšiu a inkluzívnejšiu spoločnosť.
Prvé slávnostné odovzdávanie ocenenia sa konalo 28. apríla 2022 v Bruseli, kde komisárka pre rovnosť Helena Dalli spolu s podpredsedníčkou Věrou Jourovou a Apolostolostom Tzitzikostasom, predsedom Európskeho výboru regiónov, oznámili troch zlatých víťazov.
Nemecké mesto Kolín nad Rýnom získalo zlaté ocenenie v kategórii miest, ktoré majú vyše 50 000 obyvateľov, chorvátska Koprivnica získala zlaté ocenenie pre orgány miest, ktoré majú menej ako 50 000 obyvateľov, a španielsky región Andalúzia vyhral za rok 2022 osobitné ocenenie za podporu začleňovania Rómov.
Tím ocenenia Hlavné mestá rozmanitosti sa rozprával s troma víťazmi a požiadal ich, aby sa o svoje skúsenosti a rady podelili so všetkými miestnymi orgánmi, ktoré by sa chceli prihlásiť do druhého ročníka ocenenia Európske hlavné mesto začlenenia a rozmanitosti.
Väčšina víťazov vnímala prihlásenie sa do súťaže ako príležitosť na porovnanie vlastných politík s politikami ďalších európskych miest, ako príležitosť zapojiť sa do dialógu o tom, ako možno účinne a transparentne aplikovať rozmanitosť a začlenenie vo svojich komunitách.
„Toto uznanie viedlo aj k zvýšeniu povedomia o téme v rámci Kolína. Je to napríklad zjavné aj vo zvýšenom záujme o financovanie.“
Henriette Reker
Primátorka Kolína Henriette Reker hovorí, že prihlásenie sa im umožnilo získať nezávislú spätnú väzbu o úsilí mesta v oblasti integrácie a rozmanitosti. „Hlavnou motiváciou k podaniu prihlášky bola túžba podeliť sa o príklady osvedčených postupov vo forme opatrení a úspechov, ktoré dosiahlo mesto Kolín v oblasti integrácie a rozmanitosti, s ostatnými mestskými samosprávami,“ tvrdí primátorka Reker. „Výmena medzi európskymi mestskými samosprávami vytvára priestor, v ktorom sa môžeme navzájom učiť jeden od druhého.“
Primátor mesta Koprivnica Mišel Jakšić dodáva, že porovnanie s inými európskymi mestami pomohlo jeho mestu pri uvedomení si vlastnej pozície z hľadiska politík a iniciatív. „Keď vediete mnohé projekty a činnosti, porovnanie sa s ostatnými je pozitívum a umožní vám rozpoznať, čo je lepšie a čo horšie. Uvedomíme si náskok alebo zaostávanie našich jednotlivých činností. Získané ocenenie je preto dôkazom, že ideme správnym smerom a robíme správne veci.“
Dôsledok ich víťazstva v roku 2022 bol obrovský u všetkých troch víťazov. Od väčšej viditeľnosti a širšieho uznania pre realizované projekty po zvýšenie záujmu komunity o politiky začlenenia – ocenenie pomáha rozšíriť vplyv víťazov a prispieva k napredovaniu ich práce v tejto oblasti.
„Zvýšila sa citlivosť komunity,“ uvádza Mišel Jakšić. „Dosiahla sa vyššia miera informovanosti a tolerantnosti voči rozmanitosti, čo prispieva k stabilnejšej, bezpečnejšej a tolerantnej komunite. To nám umožňuje pokračovať v budovaní rozmanitosti a formovaní tolerantných postojov k osobám so zdravotným postihnutím, k deťom s oneskoreným vývinom a rovnako k iným marginalizovaným skupinám.“
Ocenenie roznietilo všeobecný záujem o Kolín na národnej aj medzinárodnej úrovni. „Mestské orgány iných miest čoraz viac pozývali kolegov a kolegyne z oddelenia pre rozmanitosť, aby poskytli prezentácie, konzultácie, aby poskytli poradenstvo o metódach vykonávania opatrení v oblasti rozmanitosti,“ tvrdí Henriette Reker. „Týmto uznaním sa zvýšila aj informovanosť o téme v rámci mesta Kolín. Okrem iných aspektov to vidno na zvýšenom záujme o financovanie, ktoré sa v rámci mestskej spoločnosti používa na realizáciu projektov v oblasti integrácie a rozmanitosti.“
„Ak máte politiky, projekty alebo činnosti, ktoré prispievajú k lepšiemu začleneniu členov miestnej komunity na všetkých úrovniach, jednoducho ich opíšte a snažte sa na nič nezabudnúť, lebo tu záleží na všetkom.“
Mišel Jakšić
Andalúzia toto uznanie pokladá za príležitosť umiestniť rozmanitosť a začlenenie vyššie v rámci verejného programu. „Je to stimul k pokračovaniu podpory pre naše piliere začlenenia,“ uvádza Loles López Gabarro. „Tieto piliere napríklad zahŕňajú: integráciu skutočnej slobody a rovnosti, odstraňovanie všetkých prekážok, účasť občanov na tvorbe verejných politík a sociálnu súdržnosť.“
Ak si chce ktorýkoľvek miestny orgán podať prihlášku do ocenenia za rok 2023 a uvažuje nad tým, ako táto trojica dosiahla také uznanie, tajomstvo spočíva práve v podaní prihlášky. „Povedal by som, že žiadny magický návod neexistuje,“ pripúšťa Mišel Jakšić. „Ak máte politiky, projekty alebo činnosti, ktoré prispievajú k lepšiemu začleneniu členov miestnej komunity na všetkých úrovniach, jednoducho ich opíšte a snažte sa na nič nezabudnúť, lebo tu záleží na všetkom.“
Napríklad Loles López Gabarro opisuje presný postup Andalúzie pri podávaní prihlášky: „V podanej správe sme spomenuli škálu politík, ktoré sme vypracovali v rôznych oblastiach s osobitým dôrazom na dlhoročné kroky ministerstva vykonávané v záujme začlenenia rómskej komunity. Nakoniec sme uviedli právnu zásadu, na základe ktorej sa región (Junta de Andalucía) bude zúčastňovať súdnych konaní vo veci trestných činov z nenávisti.“
Henriette Reker zdôrazňuje, že je mimoriadne dôležité nestratiť zo zreteľa to hlavné, keďže v prihlasovacom formulári sú aj isté obmedzenia. „Obmedzený počet znakov od mestských orgánov vyžaduje silné sústredenie. Je to výhoda, lebo mestské orgány sa téme musia venovať intenzívnejšie, a tiež nevýhoda, lebo niektoré témy je možné len spomenúť a načrtnúť. Mesto Kolín sa rozhodlo prezentovať len svoju celkovú stratégiu a vlajkové projekty, ktoré sú čo možno najviac prierezové.“
Pri pohľade do budúcnosti sa zdá, že vďaka podpore po získaní ocenenia víťazi budú formovať prostredie, v ktorom budú prekvitať projekty a politiky v oblasti začlenenia.
Andalúzia napríklad 22. novembra 2022 oslávila Deň andalúzskych Rómov. „V oblasti politík pre rómsku komunitu sme boli svedkami historického míľnika,“ uviedla Loles López Gabarro. „Ministerstvo pre sociálne začlenenie, mládež, rodiny a rovnosť podporovalo potrebné činnosti s cieľom osláviť ustanovujúce zasadnutie prvej andalúzskej Rady rómskeho ľudu. Konalo sa 23. novembra 2022.“
„Ceny, ako je Ocenenie Európske hlavné mestá začlenenia a rozmanitosti, sú maximálne potrebné na to, aby sa verejnosť naďalej sústreďovala na politiky vykonávané na podporu rovnosti občanov.“
Loles López Gabarro
Rada je kolektívny orgán pre sociálne zapojenie do všeobecných a osobitných verejných politík, ktoré podporujú rovnaké príležitosti, rovnaké zaobchádzanie a začlenenie rómskej komunity.
Politiky začlenenia osôb so zdravotným postihnutím boli v roku 2022 ústrednou témou záujmu mesta Koprivnica. Región realizuje zjednotenú politiku pre osoby so zdravotným postihnutím, na čo dohliada Výbor pre vyrovnávanie príležitostí a sociálnu integráciu a jeho členmi sú zástupcovia združení osôb so zdravotným postihnutím.
„Máme aj niekoľko projektov, ako sú ochrana osôb so zdravotným postihnutím pred energetickou krízou, rozšírenie ubytovacej kapacity v materskej škole pre deti so zdravotným postihnutím z hľadiska vývinu,“ dodáva Mišel Jakšić.
Kolín zas pokračuje v rozširovaní svojich poradných služieb a vo financovaní projektu na témy integrácie a rozmanitosti. Primátorka Henriette Reker tvrdí, že tieto projekty sa sústreďujú na zvýšenie zapojenia osôb so zdravotným postihnutím.
„Vládne finančné prostriedky iniciatívy NRWeltoffen sa úspešne dostali k Úradu pre integráciu a rozmanitosť. V budúcnosti sa tieto finančné prostriedky využijú na podporu projektov s prierezovým zameraním,“ dodáva.
Troch víťazov sme požiadali, aby sa podelili o myšlienku súvisiacu so spôsobom, akým miestne orgány môžu zvyšovať mieru rozmanitosti a začlenenia. Tu sú ich odpovede.
Več o lanskem natečaju